Postanowieniem z dnia 11 maja 2023 roku Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie trzech sędziów zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym związanym z wątpliwością co do zgodności art. 87 § 1 zdanie 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie najwyższym jest zgodny z art. 8, art. 87 ust. 1, art. 91 ust. 1 i 2, art. 178 ust. 1, art. 183 ust. 1 oraz art. 190 ust. 1 Konstytucji RP. Wskazać należy, że zgodnie z zakwestionowanym przepisem skład 7 sędziów może postanowić o nadaniu uchwale mocy zasady prawnej. Sąd Najwyższy rozpoznając sprawę, w której zostało skierowane zapytanie powziął istotne wątpliwości co do zgodności powyższego unormowania ze wskazanymi wzorcami konstytucyjnymi. Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, iż nadanie uchwale mocy zasady prawnej powoduje, iż uchwała podjęta przez inny skład tego sądu i w innej sprawie wiążą sądy w innych sprawach również z nią niezwiązanych.

Sąd Najwyższy podkreślił przy tym, że uchwała podjęta w trybie art. 87 § 1 zdanie 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym może pozostawać skuteczna jako zawierająca treści normatywne nie tylko w sprawie indywidualnej, w związku z którą została podjęta, lecz także w innych sprawach i w konsekwencji co najmniej pośrednio również wobec innych adresatów i beneficjentów obrotu prawnego, w tym postępowań sądowych zarówno przed Sądem Najwyższym, jak i pośrednio również przed sądami powszechnymi. To z kolei budzi istotne zastrzeżenia z perspektywy wzorców konstytucyjnych zastrzegających kompetencje prawodawcze ze skutkami przede wszystkim w zakresie kreowania prawa powszechnie obowiązującego ściśle określonym w tych unormowaniach organom, wśród których nie mieści się Sąd Najwyższy ani żaden inny sąd polski z wyłączeniem Trybunału Konstytucyjnego w zakresie określonym w art. 190 ust. 1 Konstytucji RP.

Sprawa została zakreślona pod sygnaturą akt P 1/24