W dniu 2 grudnia 2021 roku odbyło się również pierwsze czytanie projektu ustawy o obywatelskich sędziach handlowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Druk 1378) dotyczącego wprowadzenia instytucji wyspecjalizowanych sędziów niezawodowych – obywatelskich sędziów handlowych – powołanych do orzekania w sprawach gospodarczych rozpatrywanych w pierwszej instancji w sądach okręgowych, w których utworzono sądy gospodarcze.

Zgodnie z projektem obywatelskim sędzią handlowym będzie mógł być wybrany ten, kto:

1. posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich;
2. jest nieskazitelnego charakteru;
3. ukończył 29 lat;
4. co najmniej od roku jest zatrudniony, prowadzi działalność gospodarczą lub mieszka w miejscu kandydowania;
5. nie przekroczył 70 lat;
6. jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do sprawowania funkcji sędziego;
7. w okresie ostatnich 5 lat, co najmniej przez 2 lata:

• prowadził działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2017 r., poz. 2168),
• był wspólnikiem spółki jawnej lub spółki partnerskiej, członkiem zarządu spółki partnerskiej, komplementariuszem spółki komandytowej lub spółki komandytowo-akcyjnej, członkiem zarządu albo likwidatorem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej lub spółki europejskiej, członkiem rady administrującej spółki europejskiej, jeżeli spółki te prowadziły w tym okresie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy, o której mowa w pkt a,
• był członkiem organu zarządzającego innej osoby prawnej prowadzącej działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy, o której mowa w pkt a,
• był zarządcą albo likwidatorem europejskiego zgrupowania interesów gospodarczych,
• był prokurentem,

oraz wykazuje się wiedzą w zakresie spraw gospodarczych lub innych spraw z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należących do właściwości sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw.

Obywatelskich sędziów handlowych do sądów okręgowych miałyby wybierać w głosowaniu tajnym sejmiki województw, których obszar jest objęty właściwością tych sądów na kadencję która miałaby trwać 5 lat. Obywatelski sędzia handlowy mógłby być wyznaczony do udziału w 20 sprawach w ciągu kadencji, a za swą zgodą także w kolejnych sprawach, lecz nie więcej niż w 30 sprawach w ciągu kadencji. Obywatelski sędzia handlowy otrzymywałby dietę za czas wykonywania czynności sędziego, którymi są: udział w rozprawie, uczestnictwo w naradzie nad wyrokiem lub sporządzenie uzasadnienia. Wysokość diety za jeden dzień pełnienia obowiązków wynosiłaby 9% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego.

Ustawa przewiduje zmiany w ustawie kodeks postępowania cywilnego. Zgodnie z nimi w pierwszej instancji sąd okręgowy w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego oraz dwóch obywatelskich sędziów handlowych rozpoznawałby sprawy gospodarcze oraz inne sprawy z zakresu prawa gospodarczego i cywilnego należące do sądu gospodarczego na podstawie odrębnych ustaw. Prezes sądu zarządzałby rozpoznanie takiej sprawy w składzie jednego sędziego w braku możliwości wyznaczenia obywatelskich sędziów handlowych albo na wniosek strony złożony nie później niż tydzień przed rozpoczęciem pierwszej rozprawy albo w sprzeciwie od wyroku zaocznego.

Ustawa miałaby wejść w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.