Ilustracja do: Poselski projekt ustawy o sądach pokoju

Poselski projekt ustawy o sądach pokoju

W dniu 2 grudnia 2021 roku odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o sądach pokoju (Druk 1763).   W uzasadnieniu projektu ustawy wskazuje się, że założeniem ustawy jest powierzenie części prostszych spraw cywilnych i karnych sędziom pokoju, czyli osobom, które nie będąc sędziami w konstytucyjnym rozumieniu, są uprawnione do sprawowania wymiaru sprawiedliwości w postępowaniu sądowym. Sądy pokoju mają być tworzone w sądach rejonowych. Sędziowie pokoju mają być niezawiśli. W sądzie pokoju mają orzekać sędziowie pokoju w liczbie 1 sędziego pokoju na jedną gminę nie mniej niż 1 sędzia na 30 000 mieszkańców w danej gminie. Sąd pokoju ma rozpatrywać sprawy cywilne i sprawy o wykroczenia. Sędziowie pokoju mają być wybierani spośród kandydatów przedstawionych przez radę gminy. Przed wyborem sędziego pokoju zgromadzenie ogólne sędziów sądu rejonowego będzie przeprowadzało publiczne wysłuchanie kandydatów.   Nadzór nad działalnością sędziów pokoju będzie sprawował prezes Sądu Rejonowego. Prezes sądu rejonowego lub upoważniony przez niego sędzia sądu rejonowego będzie przeprowadzał wizytację u sędziego pokoju raz na pół roku podczas pierwszej kadencji, a podczas każdej kolejnej – raz na rok. Wizytacja ma obejmować całokształt działalności orzeczniczej i administracyjnej sędziego pokoju.   Na stanowisko sędziego pokoju będzie mógł być wybrany ten, kto:
  • posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i publicznych, a także nie był prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe;
  • jest nieskazitelnego charakteru;
  • ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł zawodowy magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej;
  • jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego pokoju;
  • ukończył 30 lat, ale nie więcej niż 61 lat;
  • posiada co najmniej roczne doświadczenie w stosowaniu prawa w organie władzy publicznej, w tym w szczególności na stanowisku asystenta sędziego lub referendarza sądowego, albo wykonywał zawód adwokata, radcy prawnego, notariusza lub był zatrudniony jako zastępca notarialny.
Sędzia pokoju będzie wybierany na czteroletnią kadencję.   Każdy, kto spełnia warunki wyboru na stanowisko sędziego pokoju, w ciągu 30 dni od dnia obwieszczenia o wolnym stanowisku sędziego pokoju, będzie mógł złożyć przewodniczącemu rady gminy zgłoszenie wraz z 50 podpisami poparcia mieszkańców tej gminy mających czynne prawo wyborcze do jej organów. W zgłoszeniu kandydat będzie musiał wskazać, w jaki sposób spełnia wymogi przewidziane w art. 133c i przedstawić potwierdzające je dokumenty. Rada gminy w głosowaniu tajnym wyłoni dwóch kandydatów na stanowisko sędziego pokoju, którzy zostaną przedstawieni zgromadzeniu ogólnemu sądu rejonowego.   Sędzia pokoju będzie zatrudniony w stosunku pracy z wyboru, a jego pracodawcą ma być sąd rejonowy.   Sędzia pokoju będzie miał obowiązek podnoszenia kwalifikacji, a po objęciu urzędu odbędzie szkolenie w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Sędziemu pokoju będzie przysługiwało wynagrodzenie miesięczne w wysokości 150% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.   Ustawa przewiduje zmiany w kodeksie postępowania cywilnego.   Sądy pokoju mają orzekać po raz pierwszy w sprawach o roszczenia pieniężne, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 tysięcy złotych. Sądy pokoju nie będą orzekały w sprawach, które są rozpoznawane w postępowaniach odrębnych. Do sądów pokoju zastosowanie znajdą przepisy o sądzie pierwszej instancji. W dziale V w rozdziale 2 po art. 398 ustawa dodaje art. 3981 zgodnie, z którym na postanowienia i zarządzenia wydane w postępowaniu przed sądem pokoju zażalenie nie przysługuje.   Od wyroków sądów pokoju nie będzie przysługiwała apelacja. Od wyroku sądu pokoju oraz postanowienia lub zarządzenia kończących postępowanie w sprawie wydanych w postępowaniu przed sądem pokoju stronie będzie natomiast przysługiwał sprzeciw. Sprzeciw powinien czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiony. Sprzeciw nie będzie wymagał uzasadnienia. Wniesienie sprzeciwu będzie powodowało zniesienie postępowania przed sądem pokoju i powstanie obowiązku rozpoznania sprawy przez sąd rejonowy jako sąd pierwszej instancji w składzie sędziego lub asesora sądowego.   W zakresie przepisów przejściowych ustawa ma wejść w życie na obszarze województwa opolskiego i województwa kujawsko-pomorskiego po upływie roku od dnia ogłoszenia. W pozostałych województwach ustawa wejdzie w życie po upływie trzech lat od dnia ogłoszenia.

Masz pytanie? Napisz lub zadzwoń do Nas

Potrzebujesz wsparcia?
Skontaktuj się z nami – chętnie pomożemy i znajdziemy
najlepsze rozwiązanie dla Twojego biznesu.