Z dniem 1 lipca 2023 r. weszła w życie nowelizacja przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, której celem jest przede wszystkim usprawnienie prowadzonych postępowań.   Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany wprowadzone na gruncie omawianej nowelizacji.   Znowelizowane przepisy Kodeksu postępowania cywilnego podnoszą próg kwotowy wartości przedmiotu sporu określający właściwość sądu okręgowego. Zgodnie z art. 17 § 4 k. p. c. dotychczasowy próg kwotowy z 75.000,00 zł został podniesiony na kwotę 100.000,00 zł. Powołany przepis stanowi, iż podniesienie granicy wartości przedmiotu sporu, do której w sprawach majątkowych rozpoznawał będzie sąd rejonowy nie dotyczy spraw o alimenty, naruszenie posiadania, ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Omawiana zmiana ma zastosowanie do spraw, które wpłyną do sądu już po wejściu w życie nowelizacji tj. do spraw, które zostaną skierowane na etap postępowania sądowego po dniu 1 lipca 2023 r.   Jedna ze zmian dotyczy struktury pism procesowych składanych przez profesjonalnych pełnomocników. Pisma profesjonalnych pełnomocników muszą posiadać odpowiednią strukturę z wyodrębnionym petitum zawierającym oświadczenia, twierdzenia oraz wnioski. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 128¹ k. p. c., w sytuacji, gdy strona reprezentowana będzie przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, to wówczas wnoszone pisma procesowe muszą już w petitum wyraźnie wyodrębniać i zawierać odpowiednie oświadczenia, twierdzenia oraz wnioski.   Skutkiem niezachowania wymogów sformułowanych na gruncie znowelizowanego art. 128¹ k.p.c., czyli taka sytuacja, w której pismo zawiera wnioski  dowodowe zgłoszone tylko w uzasadnieniu tego pisma, to wówczas wnioski te nie wywołują skutków, jakie ustawa wiąże ze zgłoszeniem ich przez stronę. Ponadto sąd nie ma obowiązku wydawać w tym przedmiocie dodatkowych rozstrzygnięć.   W tym miejscu należy jednak wskazać, iż nowe zasady odnoszące się do struktury pisma procesowego nie dotyczą pism procesowych składanych przez samą stronę, ponieważ w sytuacji, gdy sama strona umieści oświadczenia, twierdzenia oraz wnioski poza petitum pisma, to pismo takie pomimo niezachowania wymogów formalnych będzie wywoływało skutki prawne.   Wprowadzenie zmian w strukturze pism procesowych ma na celu wpłynąć na ich przejrzystość usprawniając tym samym przebieg postępowania, przy czym należy zaznaczyć, iż ogólne wymogi formalne pisma procesowego uregulowane na gruncie art. 126 k. p. c. nie uległy zmianom. Omawiane zmiany w strukturze pism procesowych wnoszonych przez profesjonalnych pełnomocników dotyczą także spraw wszczętych przed wejściem w życie nowelizacji.   Nowelizacja przepisów Kodeksu postępowania cywilnego na gruncie art. 88 § 2 k. p. c. wprowadza instytucję „pełnomocnictwa do doręczeń”. Powołany przepis stanowi, iż pełnomocnictwo do niektórych tylko czynności procesowych może obejmować wyłącznie upoważnienie do odbioru pism sądowych. Udzielenie takiego rodzaju pełnomocnictwa oznacza, iż dana osoba uprawniona będzie wyłącznie do dokonywania czynności procesowej polegającej na odbiorze korespondencji sądowej ze skutkiem doręczenia stronie. Ważną kwestią jest to, iż pełnomocnictwo to można udzielić każdej osobie fizycznej, a nie tylko profesjonalnemu pełnomocnikowi.   Kolejną zmianą, która weszła w życiu w dniu 1 lipca 2023 r. jest wprowadzenie nowego rozdziału w zakresie spraw o roszczenia konsumenta przeciwko przedsiębiorcy oraz o roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi, w sytuacji gdy konsument jest stroną postępowania sądowego. Powództwo będzie mogło być wytoczone przez konsumenta przed sąd właściwy dla swojego miejsca zamieszkania. Nowe przepisy przewidują również możliwość wystąpienia z powództwem wobec przedsiębiorcy, który zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej - 458¹⁴ § 3 k. p. c.   Ponadto znowelizowane przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują swego rodzaju sankcje dla przedsiębiorców, którzy zaniechają próby ugodowego zakończenia sporu, uchylą się od udziału w niej lub będą w niej uczestniczyli w złej wierze. W ww. sytuacjach niezależnie od wyniku sprawy sąd będzie mógł obciążyć takiego przedsiębiorcę kosztami procesu, a nawet podwyższyć je, jednak nie więcej niż dwukrotnie. Powyższe wynika z art.  458¹⁶ k. p. c  Ponadto przedsiębiorca będzie zobowiązany do przedstawienia wszystkich twierdzeń i dowodów w pozwie lub w odpowiedzi na pozew w terminie nie krótszym niż 2 tygodnie, chyba że strona będąca przedsiębiorcą uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później, wówczas dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.   Wśród pozostałych istotnych zmian Kodeksu postępowania cywilnego, które wyszły w życie w dniu 1 lipca 2023 r., należy wskazać, iż:

• zgodnie z art. 505⁸ 4 k. p. c. w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 4.000,00 zł uzasadnienie wyroku może ograniczać się do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa,
• możliwe jest zawarcie pomiędzy stronami postępowania sądowego ugody przed mediatorem także w zakresie innych roszczeń niż te objęte pozwem. Uprawnienie to wynika z art. 183¹³ 2 k. p. c.,
• postanowienia wydane w toku posiedzenia przygotowawczego ogłaszane będą w obecności stron i nie będą podlegały doręczeniu - art. 205⁵ 2¹k. p. c.,
• na gruncie art. 205⁴  p. c. złagodzono wymogi dotyczące udziału w posiedzeniu przygotowawczym oraz dopuszczono możliwość odstąpienia przez sąd od wzywania stron na posiedzenie przygotowawcze, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, iż udział pełnomocnika strony jest wystarczający,
• 394²§ 1¹ k. p. c. poszerzono katalog postanowień sądu drugiej instancji, na które przysługuje zażalenie do innego składu tego sądu.

  Wśród istotnych zmian przepisów Kodeksu postępowania cywilnego należy wymienić także te odnoszące się do postępowania egzekucyjnego. Zgodnie z art. 766¹ § 1 k. p. c. w postępowaniu egzekucyjnym, gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia, to wówczas sąd z urzędu uzasadnia i doręcza wraz z uzasadnieniem postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej.